Voortgezet Onderwijs

Is gewelddadig verzet in een open, democratische samenleving een burgerplicht als democratische waarden op het spel komen staan, of weegt het leven van onschuldigen die mogelijk getroffen kunnen worden door vergeldingsmaatregelen of gewond kunnen raken tijdens protestacties zwaarder? Bij wie ligt de verantwoordelijkheid voor de dood van gijzelaars? Bij de verzetsstrijder of bij de al dan niet repressieve overheid? Bij dit onderwerp kan een verband gelegd worden tussen de gijzeling op Beekvliet en het verzet in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de ene kant, en recente protestacties waarbij mogelijk levens van medeburgers gevaar liepen. In discussies rond protest en verzet in onze huidige samenleving draait het om de vraag of legitieme kanalen voor protest ontbraken, ontoereikend waren, of uitgeput waren.

Aan de hand van de geschiedenis van de gijzelaars en hedendaagse verzetsdaden en hun consequenties bediscussiëren leerlingen thema’s als: vrijheid van meningsuiting en haar grenzen, en de waarde van een mensenleven als het gaat om het bepalen van de prijs van verzet. Deze lesdag gaat het vooral om vrijheid en broederschap.

Schrijven rond één van deze vier thema’s. De resolutie dient geschreven te worden volgens de regelen der kunst. De leerlingen krijgen daarom een instructie hoe een resolutie opgesteld behoort te worden. Er moet vervolgens gelobbyd worden om steun voor Dit burgerschapsproject wordt steeds opnieuw ingevuld aan de hand van het thema van The Hague International Model United Nations (THIMUN). Het thema van dit jaar luidt: Vrede, recht en rechtvaardigheid. Bij dit project worden de Verenigde Naties belicht als een organisatie die voor collectieve veiligheid en internationale rechtsorde moet zorgen. Aan bod komen de filosoof Kant met zijn geschrift ‘Naar de eeuwige vrede’ (1795), president Wilson met zijn idee voor een Volkenbond (1918) en de doorstart van deze organisatie op initiatief van president Roosevelt (1945). De onderwerpen die wij dit jaar uit het THIMUN-handboek gehaald hebben zijn:

• Iran en zijn nucleaire programma
• De garantie van internationale vrede en veiligheid: de waarden van broederschap bij het bevorderen en behouden van de vrede
• De kwestie van de bezette Oekraïense gebieden
• De kwestie van Israël en de Palestijnse Staat

Het is de bedoeling dat leerlingen op deze dag vanuit het perspectief en de belangen van de landen Nederland, Rusland, China en de Verenigde Staten een resolutie schrijven rond één van deze vier thema’s. De resolutie dient geschreven te worden volgens de regelen der kunst. De leerlingen krijgen daarom een instructie hoe een resolutie opgesteld behoort te worden. Er moet vervolgens gelobbyd worden om steun voor de verschillende resoluties te verwerven. Aan het eind van de dag stemmen alle leerlingen als in een algemene vergadering over de voorgelegde resoluties.

Het verband met de gijzelaars zit onder andere in de droom van een betere wereld die gekenmerkt wordt door vrijheid, recht en veiligheid voor iedereen. Op deze lesdag komen vrijheid, gelijkheid en broederschap in gelijke mate aan de orde.

Een burger in een democratie moet goed geïnformeerd zijn. Zonder een ruime en vrije informatiestroom kan een burger immers geen verantwoorde keuzes maken. In onvrije samenlevingen kan informatie over wat er gebeurt in eigen land of in de buitenwereld burgers niet zo gemakkelijk bereiken. In dat geval is er soms sprake van gecodeerde informatie, of verborgen kanalen. Berichten hebben dan bijvoorbeeld een dubbele betekenis die alleen voor ingewijden te begrijpen is: wel nieuws, maar niet voor de machthebbers.

Bij dit project krijgen leerlingen informatie over oude en nieuwe media en wordt er gekeken hoe men het waarheidsgehalte van nieuwsbronnen kan wegen. Wat is nieuws en wat is ‘fake’? Aan de hand van een aantal actuele gebeurtenissen gaan leerlingen zelfstandig op zoek naar harde informatie om de raadsels op te lossen. Onderwerpen die dit jaar op het programma staan zijn onder andere: 

• Trump of Biden? Wie won de presidentiële verkiezingen van 2020?
• Wie was verantwoordelijk voor de aanslagen op de Nord Stream-pijpleidingen
• Pallywood: Palestijnen zetten hun leed in scène
• Verschuilt Hamas zich in ziekenhuizen
• Covid-19 was afkomstig uit een Chinees laboratorium
• De wereld wordt geregeerd door reptielen

Tijdens de gijzeling op Beekvliet voerden gijzelaars een toneelstuk op over Reinaert de Vos. De gijzelnemers dachten een middeleeuwse fabel opgevoerd te zien, de gijzelaars wisten wel beter. Een mooi voorbeeld van een gecodeerde boodschap.

Tijdens deze lesdag komen de achterliggende thema’s van vrijheid en broederschap aan de orde.

Muziek pakt en raakt, muziek blijft hangen. Al honderden jaren wordt muziek in tekst en geluid gebruikt om nieuws te verspreiden, protest aan te tekenen, op te roepen tot strijd, blijk te geven van identiteit en eigenwaarde, en om het nationale gevoel te verklanken.

In deze module volgen we het verhaal van muziek als bode van nieuws, strijd, vernieuwing en maatschappelijke kritiek. We starten in de 16e eeuw met de ‘Romance de la Muerte del Muy Esclarecido Rey Don Felipe’ en het Wilhelmus en eindigen in de 21e eeuw met YG & Nipsey Hussle’s ‘FDT’ (Fuck Donald Trump (2016)) en Oliver Anthony’s ‘Rich Men North of Richmond’ (2023). Dit historisch overzicht wordt uiteraard rijkelijk geïllustreerd met relevante muziekfragmenten. De aandacht gaat uit naar de volgende combinaties:

Muziek en nieuws

Muziek en protest

Muziek en oorlog

Muziek en emancipatie en bevrijding

Muziek en de natie

Na de introductie gaan leerlingen in groepjes aan het werk om zelf een muzikale bijdrage te leveren. Aan de hand van een zelf te kiezen thema levert elk groepje een muziekstuk af in een zelfgekozen genre. De module eindigt met de opvoering van de verschillende producten. Een alternatieve afsluiting zou kunnen bestaan uit de uitvoering van favoriete maatschappelijk relevante muziek.

Tijdens deze lesdag komen de achterliggende thema’s van vrijheid, gelijkheid en broederschap voorbij aan de hand van muziek.

^[1]

Wat is de juiste informatie en hoe onderscheid je fakenieuws van correct nieuws? Wat is het belang van de juiste informatie?

In dit project leren de leerlingen om te gaan met de vele manieren waarop nieuws tot ons kan komen. Ze leren onderscheid te maken en kritisch naar het nieuws te kijken.